Oude raspi A rev 2

Oude meuk in nieuwe zakken.
Op de spelletjesavond van de straatgroepering rookte de buurvrouw en ik een sigaret. We raakten in gesprek over de hemel en ze vertelde me dat ze vroeger een telescoop had gehad. De Orioniden zouden vandaag en morgen langszwermen en in het verschiet lag een gedeeltelijke zonsverduistering.

Op mijn bureau lag al een tijd een RASPI A met een oude, 'legacy' infrarood camera (NOiR) en tal van python progs om foto's te maken. Maar ik was de weg een beetje kwijtgeraakt op dat dingetje. 

Tijd om vers te starten onder de belofte dat de recente PI OS (sept 2022) voor alle raspi's werkt. Super traag is alles. Alsof ik in drijfzand moet lopen.
Twee dagen later heb ik het maar opgegeven. Telkens als ik onder de cli van raspi-config aanmeld dat ik de legacy camera wil gebruiken eindig ik met een grijs scherm met 3 vierkante punten. De grafische raspi-config laat de camera-optie niet eens zien. Na uren zoeken ontdekte ik dat door het maar te proberen via de terminal. In de hoop dat.... En warempel.

Maar wat dan?

Noobs wordt momenteel afgeraden. Kan nog wel via downloads.raspberry.org. Met de links daar download ik wat geschikte torrent-bestanden en kies voor de laatste noobs uit nota bene januari 2022. Eens kijken of dat wil.
Eerst protesteert het 32GB SD-kaartje. Dan maak ik het sd-kaartje met rpi imager leeg en schrijf nog eens.
Eenmaal in de raspi A begint een installatie met een tergend trage download?? Waarom heb ik dan met de torrent al 2,7 GB binnengehaald en gebrand/geschreven? Nadat de teller op 100% staat gebeurt er heel langs niks en ik hou een pauze. Bij terugkomst staat er een ander scherm voor de neus en lijkt het of ik verder kan.
Maar bij het booten loopt de cups-browsed.service vast lijkt het. Na verloop van tijd trek ik de voeding los en start opnieuw. Warempel, de boot loopt door tot een grafische scherm. De raspi-config stelt de vragen en ik beantwoord ze. Bij de wi-fi-config loopt het even fout.
In de usb-hub zit niet alleen een wi-fi-adapter, maar ook een ethernet-adapter. Uiteindelijk werkt de wi-fi met het bekende netwerkadres.

Een 'sudo apt update' lijkt op zijn plaats en leert me dat ik te maken heb met een Debian bullseye! Ai. Weet niet of dat goed gaat komen met de legacy camera.
De boodschap 'Fetched 13.7 MB in 4min 4s (56.3 kB/s)
Reading package lists... Done
staat nogal lang op mijn scherm, waarna dan toch Building dependency tree... met de percentages verschijnt.
Twijfel toch of ik het upgrade commando ga geven. Wil het toch weten en ga het straks geven: sudo apt upgrade. Dan heb ik vast tijd om te gaan koken. Het gaat om 328 pakketjes.
Krijg een klap Waiting for cache lock:... meldingen. Had beter de libreoffice* eerst verwijdert.

De update en upgrade had ik beter gelaten. Opnieuw loopt het booten na de veranderingen vast.

Opgestart met de shift-toets ingedrukt. Heb 2 opties: Noobs 3.8 Full & Recommended en LibreElec. Het is weer even wachten om 7,5 GB op het kaartje te schrijven. 

Tijdens het wachten las ik in het forum Troubleshooting een manier om wi-fi en ethernet gelijktijdig te kunnen gebruiken.
sudo apt-get purge ifplugd
Een andere oplossing hiervoor is:
"EDIT: Sam Nazarko helped out. There's a connection manager file which has specified this as a 'SinglePreferredTechnology'. In /etc/connman.conf, changed the instruction to 'false' and it's working fine."

HET BLIJFT MOEIZAAM.

En daarom ben ik op het raspberry-forum
https://forums.raspberrypi.com/viewtopic.php?p=2051573&hilit=recommended#p2051573 een discussie begonnen over in hoeverre het OS nou aan te bevelen is voor oude Pi's. 

Komt erop neer dat het met de terminal prima te doen is. Grafische omgeving wordt lastig. Dat kan ik beamen.

 

Bluetooth

 Een Raspberry Pi Zero W (W van Wireless) is sinds een tijdje voorzien van een behoorlijke harde schijf om podcasts van gPodder op te slaan. Het opgeslagen geluid wilde ik per se per bluetooth afspelen. Deze kleine apparaatjes zijn voorzien van zowel Wi-Fi als Bluetooth. Uit bijdragen in het raspberry-forum weet ik inmiddels dat die twee draadloze protocollen elkaar nog wel eens dwars kunnen zitten...

Na dagen van experimenteren en met bijna volledige kennis van alle bluetooth apparaten bij de buren kreeg ik het maar niet voor elkaar om de paar apparaten om muziek af te spelen te verbinden met de zero w. De informatie die ik verzamelde via sudo bluetoothctl werd niet zichtbaar in het grafische schempje dat Add device... levert.

De geschikte kandidaten zijn/waren een goedkope bt-speaker van de Action, een bt-koptelefoon van Huawei (AM61) en een paar bt-speakers van Peaq (PPA100BT).

Nadat ik nog eens een blik wierp waar de zero w op mijn bureau lag bedacht ik me eens een andere plek voor het dingetje te bedenken. Drie à vier meter verderop had ik meteen de grote speakers van Peaq te pakken.

Enkele voorbeelden:
pi@pizerow:~ $ sudo bluetoothctl
Agent registered
[bluetooth]# list
Controller B8:27:EB:7C:AD:24 pizerow [default]
[bluetooth]# devices
Device 50:B4:BA:C9:99:F7 ACT-SPK-BT-04
[bluetooth]#

Command        Used to
list                       List available controllers
devices                List available devices
paired-devices     List paired devices
cancel-pairing [dev]        Cancel pairing with the device
discoverable <on/off>    Set controller discoverable mode
disconnect [dev]             Disconnect device
exit                                  Quit program
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
[bluetooth]# help
Menu main:
Available commands:
-------------------
advertise                                       Advertise Options Submenu
scan                                              Scan Options Submenu
gatt                                               Generic Attribute Submenu
list                                                List available controllers
show [ctrl]                                    Controller information
select <ctrl>                                Select default controller
devices                                         List available devices
paired-devices                              List paired devices
system-alias <name>                   Set controller alias
reset-alias                                     Reset controller alias
power <on/off>                            Set controller power
pairable <on/off>                         Set controller pairable mode
discoverable <on/off>                  Set controller discoverable mode
discoverable-timeout [value]        Set discoverable timeout
agent <on/off/capability>             Enable/disable agent with given capability
default-agent                                 Set agent as the default one
advertise <on/off/type>                Enable/disable advertising with given type
set-alias <alias>                           Set device alias
scan <on/off>                               Scan for devices
info [dev]                                       Device information
pair [dev]                                       Pair with device
cancel-pairing [dev]                      Cancel pairing with device
trust [dev]                                      Trust device
untrust [dev]                                  Untrust device
block [dev]                                     Block device
unblock [dev]                                 Unblock device
remove <dev>                               Remove device
connect <dev>                              Connect device
disconnect [dev]                            Disconnect device
menu <name>                               Select submenu
version                                           Display version
quit                                                Quit program
exit                                                Quit program
help                                               Display help about this program
export                                            Print environment variables
[bluetooth]#
[bluetooth]# connect 50:B4:BA:C9:99:F7
Attempting to connect to 50:B4:BA:C9:99:F7
Failed to connect: org.bluez.Error.Failed
[bluetooth]# connect 50:B4:BA:C9:99:F7
Attempting to connect to 50:B4:BA:C9:99:F7
[CHG] Device 50:B4:BA:C9:99:F7 Connected: yes
Connection successful
[CHG] Device 50:B4:BA:C9:99:F7 ServicesResolved: yes
[ACT-SPK-BT-04]#

Netwerkprinter

Na de zoveelste modemomruil vanwege netwerkproblemen staat er sinds een paar maanden op de onveranderde plek een FRITZ!Box 7583 die het naar behoren doet/deed. (De las met ons ISRA-punt bleek oud te zijn)
Ineens deed mijn oude netwerkprinter het niet meer. Die netwerkprinter was met de modem verbonden met een USB-kabel.
Het bleek niet de printer te zijn die moeilijkheden had. Met de PC verbonden wilde die best nog printen.
En toen bleek dat mijn superkleine NAS, die ook via de usb-hub met de modem verbonden was het ook niet meer deed.
Kortom, alles wees erop dat de usb-poort van de modem niet meer deugde.

XS4All, de leverancier van de modem, kende geen problemen met usb op de modem, dat was/is een 'derden'-probleem volgens de man die ik sprak en ik moest contact zoeken met AVG, de fabrikant. Die zijn na vijfen en en in het weekeinde niet bereikbaar. 

Het alternatief om toch te kunnen printen is om de printer lokaal met een PC te verbinden en de printer dan te delen met de andere apparaten. Maar dan moet je die PC wel aanzetten om een ander de gelegenheid te geven om af te drukken. Onhandig!

Plotseling bedacht ik me dat ik nog een server heb staan, een raspberry pi 3B. Daarop zou ik een zogenaamde CUPS-server kunnen zetten die printen in het netwerk mogelijk maakt.
De website PiMyLifeUp gaf zoals zo vaak een goede handleiding.
In het kort: doe een update op de pi; doe een upgrade; installeer CUPS; configureer CUPS; zoek en installeer de printer in Cups. Voilá.
Dus:

sudo apt-get update
sudo apt-get upgrade

sudo apt-get install cups

sudo usermod -a -G lpadmin pi (== voeg gebruiker pi aan de printerbeheergroep toe)

Maak met de onderstaande 2 opdrachten cups in het hele netwerk toegankelijk:
sudo cupsctl --remote-any
sudo systemctl restart cups  

Om te weten op welk adres de cupsserver draait kun je het commandoe

hostname -I

gebruiken.

Richt een browser op het ip-adres met poort 631, de standaard cups-poort.

Bijvoorbeeld: https://192.168.10.99:631. Je komt dan op de beheerpagina van de cupsserver en kunt daar een nieuwe printer aanmaken.
Wanneer je daarmee begint zie je bovenaan de lokale printers en daaronder wat Cups al ontdekt heeft aan bestaande printers in je netwerk.

Local Printers:	CUPS-BRF (Virtual Braille BRF Printer) VNC Remote Printer (VNC Printer)
Discovered Network Printers:	lokaalKanon iP49nn series @ baasdesktop (Canon Canon iP9nn series) netwKanon @ baasdesktop (Canon Canon PIXMA iP49nn)
Other Network Printers:	Backend Error Handler Internet Printing Protocol (https) Internet Printing Protocol (ipp) Internet Printing Protocol (ipps) Internet Printing Protocol (http) LPD/LPR Host or Printer AppSocket/HP JetDirect

In mijn ervaring werkt de AppSocket/HP JetDirect in veel gevallen prima.

Syncthing geen back-up oplossing

De titel van de vorige blog is geheel anders dan deze.
Syncthing is geen oplossing voor het back-up probleem. Syncthing is een sync oplossing waarbij meerdere mensen samenwerken in/met/vanuit eenzelfde map en/of bestand(en).
Veranderingen aan een bestand worden doorgegeven, gesynchroniseerd, aan de server die dat weer doorspeelt aan de andere gebruiker(s).

Deze hernieuwde kennismaking met Syncthing was geen onverdeeld genoegen. Deels omdat de aankoppeling van de externe harde schijf op onverwachte wijze verliep - door de bestandsbeheerder pcmanfm - maar ook omdat het vaak in eerste instantie niet werkte. En ook in tweede instantie niet. Hoewel, op een nieuwe ochtend zag ik het probleem. Ik had op de telefoon ervoor gekozen om de WA-mappen van het type 'alleen ontvangen' in te richten. Ja, dan staat de telefoon te wachten op wat er van de server komt. Niet zo handig. Zodra ik dat veranderd had begon de zo gewenste synchronisatie.  Dat 'alleen ontvangen' was bedoeld voor de serverkant!
En mocht je je WA-inhoud(en) willen syncen, overweeg dan om gebruik te maken van de mogelijkheid om mappen uit te sluiten (negeren) van de sync-actie.

Het lukte wel met de map met foto's, eigenlijk de camera-map op de mobiele telefoon en de schermafbeeldingen op telefoon en tablet. Downloads-mappen van de mobiele apparaten werkten eveneens. 

Een behoorlijk probleem vormden de waarschuwingen die ik kreeg wanneer ik onder  de map AFB die ik had aangemaakt meerdere andere mappen wilde onderbrengen. Schermafdrukken had ik gedacht onder te brengen bij AFB/peter/telefoon of AFB/peter/tablet. Vergeet dat maar in je planning. Tenzy je goed kunt leven met irritante waarschuwingen. ✊👎 

Mijn ongenoegen van het begin maakte plaats voor wat meer berusting. Het was toch vooral de leercurve waarmee ik te maken kreeg.
Syncthing werkt, maar is geen oplossing voor een back-up. Tenminste niet in mijn ogen.

Syncthing back-up oplossing (1)

draadloze pi zero w    €    11,50
16 GB sd-kaartje        €     10,--
usb-voeding                €     2,50
usb-kabeltje                €     1,00

verloop micro_usb-usb€ 10,--
evt. usb3-hub + externe voeding)  € 35,--
externe harde schijf van 2TB (1 Ampère)  € 60,--
Kijk a.u.b. uit

De pi kan niet de 1 ampère leveren voor de grote harde schijf, daarvoor is een usb-hub met aparte voeding aan te bevelen. Hoe dat zit met een grote SSD weet ik niet.
Een standaard usb-telefoonoplader is voor de pi zero normaal gesproken meer dan voldoende en daar kan ook nog wel een flinke usb-stick bij. Of meerdere bij een ouderwetse usb-hub. Ook al moet je het niet overdrijven. Maar op het moment dat je een gevoede usb-3-hub gebruikt kan de harde schijf, maar ook de rest van de usb-apparatuur gemakkelijk gevoed worden. Daarmee vervalt dan ook de bovenstaande usb-voeding van € 2,50

Niet alleen heeft Toshiba slecht geheugen, maar tot overmaat van ramp kunnen ze ook niet rekenen! Uit de handleiding van mijn gloednieuwe Toshiba Canvio Basic van 2TB:

Deze handleiding kon ik wel lezen terwijl de schijf verbonden was met de Raspi Zero W. Maar toen ik wat mappen wilde maken op deze ntfs-geformatteerde schijf liep ik tegen problemen aan die ik niet begreep.
Blijkt dat ntfs vanaf de raspi alleen leesbaar is in eerste instantie. Om ook te kunnen schrijven moeten de gereedschappen ntfs-3g geïnstalleerd worden.

Met gparted meteen maar de ntfs-partitie verkleind tot ca. 67GB en de rest onder de naam syncthing met ext4.
Op de website van de raspberry pi is er een pagina gewijd aan de instellingen van extern geheugen.

De mount-gegevens waarmee de externe schijf in zijn standaard gedaante werd aangekoppeld, bleken:
/dev/sda1 on /media/pi/TOSHIBA EXT type ntfs (rw,nosuid,nodev,relatime,uid=1000,gid=1000,fmask=0177,dmask=077,
    nls=utf8,errors=continue,mft_zone_multiplier=1,uhelper=udisks2)

 

Bij de fstab-instellingen bleek opnieuw dat het verstandig is om de 'koppeltekens' die soms in de UUID bij de uitvoer van blkid staan te verwijderen, net als de aanhalingstekens!

Slecht geheugen Toshiba

 Wat baal ik. Op mijn bureau ligt al het tweede Toshiba Transmemory usb-geheugen staafje dat het binnen 5 jaar begeven heeft. De eerste heb ik na het raadplegen van de website van deze geheugenfabrikant al bij het chemisch afval gebracht.

Nu werd ik zo boos dat ik alles op alles zet om mijn recht te halen. Mijn geheugen kwam terug en ik bedacht dat ik de aankoopbon nog wel in mijn archief heb. Juist.
Op 5 juli 2017 kocht ik 2 van deze 64 GiB staafjes. 

Inmiddels heet Toshiba Toshiba Memory. Oh nee, vergeten, ze heten nu Kioxia of zoiets. In hun beschrijving van de in goed Nederlands geheten Warranty begint het ongeveer zo:
"KIOXIA’s memory products (USB Flash Drives and SD Cards) are warranted against defect in materials for either up to five or up to three years from the date of purchase with a manufacturer’s warranty, which depends on the respective memory product. Please note that, If you bought the KIOXIA memory product from a shop, then statutory warranty claims can only be made with the shop which sold you the product. Please contact the shop for information on the repair procedure."

Maar op de verpakking staat in goud Premium Quality , *****, 5 Years Warranty.

Maar dat ze de geest hebben gegeven komt vast doordat ik ze in een windhoos 10 laptop heb gestoken. Want versie tien valt niet onder de vereiste OS'en.
N.B.: Linux ontbreekt in zijn geheel en Android is blijkbaar ook geen OS waarmee je ze kunt gebruiken.

 Heb inmiddels via WhatsApp kontakt met de winkel. Ben benieuwd wat die er van gaan maken.

Oh ja, en voor wie het nog niet wist; een GB is 1.073.741.824 byte. Dat u dan niet denkt dat u 64 maal dit getal als geheugen hebt gekocht (= 68,719,476,736).
U koopt 64.000.000.000 bytes opslag waarvan dus ongeveer, delen door
1.073.741.824, 59.6046447754 byte over blijft.

Wie wat bewaart...

Die heeft wat. 

Al bladerend in mijn notities stootte ik op aantekeningen over mijn oude Linksys NSLU2 doosjes. Gezien de aantekeningen later voorzien van Debian. Maar erger was dat tot me doordrong dat deze een vast ip-adres had op mijn oude router en netwerk. Dat wil zeggen in het 192.168.1.x netwerk.

Inmiddels staat er een compleet nieuwe router met als netwerk 192.168.178.x. Dat spoort niet lekker met elkaar. Hoe kon ik het netwerkadres van de NSLU2 aanpassen. 
Vroeger had ik zo'n 192.168.1-netwerk en ook repeaters die daarin werkten. Ik pakte een oude Linksys Broadband 2,4 GHz B uit de kast waarvan ik wist dat ik die voor het opbergen op de fabrieksinstellingen had teruggezet. En gelukkig met potlood de inloggegevens op een rand had geschreven. Een netwerkkabel in de ene port en die van de NSLU2 in de andere. Interface van de laptop aangepast met een ip-adres binnen de 192.168.1-range. Ik veronderstelde dat de NSLU2 wel meteen zichtbaar zou worden en ik er met ssh op in kon loggen. Dat werkte niet. Toen de netwerkkabel van de NSLU2 direct in de ethernetpoort van de laptop gestopt. En de nic in de laptop voorzien van een gepast ip-adres. Ook dat wilde niet. Bovendien bleef er steeds maar één lampje op de NSLU2 branden. Dat kwam niet overeen met mijn geheugen. Ook wilde de NSLU2 in deze opzet niet netjes afsluiten. Er was iets loos. 

Zoekend op interpret kwam ik oude bekenden als Kees Moerman tegen. Maar ook vanwege de ouderdom verdwenen websites die voorheen absoluut noodzakelijk waren om te leren en te configureren. Moerman noemt nog een bron die ik helemaal niet kende. Op tweakers.net is in het forum ook nog wel wat te vinden. Maar niet wat ik zocht. 
Ik moest zelf gaan speuren. De usb-schijven werden afgekoppeld, de NSLU2 bruut gestopt en opnieuw gestart. Daarmee kwam de herinnering terug dat de kleine 60GB laptopschijf nodig was om Debian te kunnen starten. Maar ook het inzicht dat de usb-hub waaraan deze hing zijn laatste dagen aan het slijten was. Die usb-hub werd gedumpt. Een andere usb-hub, van de Pi Hut, toch ook eentje met wat twijfels bleek wel in staat om de benodigde voeding voor de schijf te leveren en me een groen lampje op de connector te tonen. Dat ging de goede kant op. Deze opstartschijf (Debian) moet wel in het bovenste USB-aansluitpunt komen. De USB-aansluiting voor de grote Samsung harde schijf komt dan in de onderste.

Na een paar keer opstarten zag ineens de groene led van de connector ook af en toe rood flikkeren en de statusleds van de NSLU2 vertoonden ook een ander, herkenbaarder profiel. Het opstarten ging door. Met de zwik aangesloten op de laptop kon ik met SSH inloggen als root en op verkenning gaan naar de instellingen voor de netwerkkaart. Na een flink aantal configuratiebestanden met nano of cat te hebben bekeken vond ik:
-----------------------------
/etc/network/interfaces:
die ik als volgt aanpaste;

auto lo

iface lo inet loopback

allow-hotplug eth0

# iface eth0 inet dhcp

iface eth0 inet static

    address    192.168.178.77

    netmask    255.255.255.0

    broadcast    192.168.178.255

    gateway    192.168.178.1

-------------------------------

Netwerkkabel uit de laptop en in de nieuwe standaard router. Opnieuw opstarten.
Eh, voilà!

Nu kon ik met SSH of SSHFS de grote opslagschijf die met LVM2 ingedeeld is benaderen.

Jammer alleen dat de foto-map niet veel nieuws bracht ten opzichte van de andere foto-opslag-locaties.

Maar iets anders dat altijd is blijven steken is het slapen van de schijven als ze niet gebruikt worden, ook wel bekend als het spin-down-probleem. Hierin speelt soms of vaak het energiebeheer een rol.

Ik besloot het eens te proberen op mijn owncloud-server die dit probleem ook heeft. Hdparm blijkt voor de raspi3b ongeschikt te zijn.
Hd-idle gaf geen schokkende foutmeldingen en draait nu als proef.